Czy poliole są dobrym zamiennikiem cukru?

“Gdy widzę słodycze to kwiczę…“? Dziś o tym dlaczego lubimy słodkie oraz jak uniknąć negatywnych skutków nadmiernego spożycia cukrów, nie rezygnując całkowicie ze słodkiej przyjemności! Dlaczego dalibyśmy się pokroić za kostkę czekolady? Jak to jest, że nawet do dań wytrawnych potrafimy dodać cukier? Czemu to właśnie smak słodki jest przez nas najbardziej pożądany? Jest na to pewne wytłumaczenie!

Jak kształtuje się smak?

Musimy się cofnąć do czasu, gdy byliśmy niemowlakami. To właśnie w tym okresie życia ukształtowały się nasze preferencje słodkiego smaku! Wszystko za sprawą mleka matki, które zawiera laktozę i warunkuje delikatnie słodki posmak. Skoro znamy już pretekst, przez który do naszych ust od czasu do czasu trafia cukierkowy produkt, możemy przejść dalej!

Normy spożycia cukrów prostych

W 2014 roku Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization – WHO) wydała zalecenia dotyczące ograniczenia konsumpcji cukru do poziomu poniżej 5% dziennego zapotrzebowania na energię. Jednak z uwagi na to, że brak jest regulacji prawnych dotyczących znakowania cukrów wolnych na etykietach produktów, jest to w chwili obecne trudne do zrealizowania w praktyce.

Normy żywienia dla populacji Polski opracowane pod redakcją M. Jarosza i wsp. z 2017 roku zakładają limit spożycia cukrów prostych na poziomie 10% energii ogółem.

Można więc pomyśleć, że na luziku można spełnić te wytyczne, bo np. kawy/herbaty nie słodzę, a po łakocie sięgam sporadycznie. Niekoniecznie. Sacharoza (czytaj cukier) występuje nie tylko w naszej cukierniczce, słodyczach czy deserach! Znajduje się również w miodzie, owocach, a nawet w części warzyw. Może Cię zaskoczę, ale jest też w produktach, które z cukrem się raczej nie kojarzą, np: chipsy, pasztet, wędliny, kostki rosołowe, gotowe dania w słoikach. Zdziwiony?

Jakie są konsekwencje nadmiernego spożycia cukrów?

Nadmierne spożycie cukrów jest etiogenezą szeregu chorób. Do tej niewesołej “gromadki” należy między innymi: nadwaga/otyłość, insulinooporność, cukrzyca typu II, nowotwory, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, próchnica zębów czy nawet zespół metaboliczny. Gdybyś został zapytany wyrywkowo na ulicy o powyższe pytanie, niestety prawie na pewno byś trafił z odpowiedzią – jak widać jest tego sporo.

Jak ograniczyć spożycie cukrów?

Mamy tu oczywiście na myśli ograniczenie, ale bez utraty możliwości cieszenia się z odczuwania smaku słodkiego! Z pomocą przychodzą nam zamienniki cukru. I nie… nie mamy na myśli słodzików! Post na temat bezpieczeństwa ich stosowania pojawił się już na naszym blogu. Jeśli jesteś zainteresowany, znajdziesz je pod tym linkiem! 🙂

Kojarzysz może którąś z tych substancji: laktitol, izomalt, sorbitol, mannitol, maltitol, ksylitol, erytrytol? Dwie ostatnie mogą być przez większość z Was znane i należą do grupy zamienników cukrów – polioli.

Czym są poliole?

Wszystkie wymienione należą do polioli/polialkoholi. Są to półsyntetyczne środki słodzące (tzw. wypełniacze). Część z nich występuje naturalnie w roślinach i owocach (np. ksylitol w sałacie, owocach jagodowych, kukurydzy, brzozie), jednak większość wytwarzana jest przemysłowo.

Dlaczego o nich piszemy? Bo wbrew pozorom jest wiele korzyści z ich stosowania, jako zamiennika cukru:

1. Dostarczają około 40% mniej kalorii w porównaniu do cukru białego (cukier: 4 kcal/g, poliole: 2,4 kcal/g)
2. Nie zwiększają gwałtownie poziomu glukozy we krwi, co jest korzystne z punktu widzenia osób chorych na cukrzycę).
3. Mają słodycz zbliżoną do sacharozy, np. ksylitol (lub delikatnie niższą, np. maltitol)
4. Dodawane są w ilości zbliżonej do ilości sacharozy w produkcie tradycyjnych – idealny zamiennik cukru w ciastach.
5. Nie powodują próchnicy zębów.

Kiedy warto sięgnąć po poliole?

Zdecydowane TAK, jeśli:

1. Cierpisz na insulinooporność, cukrzycę lub PCOS.
2. Jesteś na diecie redukcyjnej i chcesz zaoszczędzić trochę kilokalorii.
3. Chcesz ograniczyć ilość cukru w diecie, a tym samym oszczędzić swoje zęby przed próchnicą.

Kiedy nie warto sięgać po poliole?

Zdecydowanie NIE, jeśli:

1. Cierpisz na zespół jelita drażliwego, ponieważ część spożytych polialkoholi ulega fermentacji w jelicie grubym i może pogłębić objawy choroby.
2. Występują u Ciebie przewlekłe biegunki, gdyż poliole mogą nasilić ten efekt.
3. Przeszkadza Ci chłodzący efekt w jamie ustnej wywołany przez poliole.

Zaleca się, aby nie przekraczać dziennej dawki 15-20 g/24h polioli

Chociaż niektóre źródła podają wartość dwukrotnie wyższą. Nadmierne spożycie tych substancji może powodować biegunki, wzdęcia lub niestrawność.

Czy poliole pomogą Ci schudnąć?

Oczywiście, że tak, ale… półsyntetyczne środki słodzące mogą być dla wielu osób dobrą alternatywą cukru stołowego. Warto jednak pamiętać, że samo włączenie tych substancji do diety nie do końca wiąże się ze zmniejszeniem występowania nadwagi i otyłości. Istotna jest ogólna zmiana nawyków żywieniowych i stylu życia. Sztuczne substancje słodzące ze względu na fakt, że są słodkie, wpływają na kształtowanie się naszych preferencji i pragnienia słodyczy. Sugeruje się, że skuteczniejszym sposobem na uniknięcie światowej epidemii otyłości jest systematyczna redukcja zawartości cukru i słodyczy w diecie.

Podsumowanie

Odczuwanie smaku słodkiego jest kształtowane podczas pierwszego roku życia. Wiele od okresu bycia niemowlakiem zależy, czy będziemy mieli preferencje do sięgania po “słodkie”. Niestety nadmierne spożywanie tego typu produktów może prowadzić do wielu chorób. Na szczęście z pomocą mogą przyjść poliole, które są w stanie zastąpić cukier i zmniejszyć wartość energetyczną.